Εκκλησία της Κύπρου. Δύο χιλιάδες χρόνια Διακονίας (Video)

Δείτε ένα ντοκιμαντέρ που αφορά στην προσφορά της Εκκλησίας της Κύπρου, από τα πρώτα αποστολικά χρόνια έως σήμερα.

Κείμενο  - Επιμέλεια: Δρ Γεώργιος Κάκκουρας και Λέλια Μυλωνά.

Παρουσίαση: Δρ Γεώργιος Κάκκουρας.

Ανακαινίσθηκε η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Κερύνεια

Η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που λειτουργεί ως μουσείο εικόνων, στην κατεχόμενη Κερύνεια, επαναλειτούργησε, σύμφωνα με δημοσίευμα της Αφρίκα.

Η ιστορική εκκλησία είχε κλείσει για ανακαίνιση εντός του 2012, χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένη χρονική περίοδο, και άνοιξε τον Ιανουάριο.

Αναφέρεται ότι η ανακαίνιση έγινε από το «τμήμα αρχαιοτήτων και μουσείων» του «υπουργείου τουρισμού, περιβάλλοντος και πολιτισμού».

Η εφημερίδα δημοσιοποιεί και φωτογραφίες από το εσωτερικό της εκκλησίας.

Κύπρου Χρυσόστομος: «Εμείς ως Εκκλησία θα έχουμε φωνή και η φωνή μας θα ακούγεται είτε αρέσει είτε δεν αρέσει»

«Ο Φιλελεύθερος», Της Αντιγόνης Σολομωνίδου Δρουσιώτου Για την οικονομική κρίση που μαστίζει ολοένα και περισσότερους Ελληνοκύπριους, τις αυξανόμενες χρηματοδοτικές ανάγκες για την κάλυψη του φιλανθρωπικού και κοινωνικού έργου της Εκκλησίας, την απώλεια εισοδήματος για την Εκκλησία της Κύπρου, λόγω των οικονομικών δυσχερειών, αλλά και τις επενδυτικές κινήσεις που ήδη προετοιμάζονται μίλησε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα της Κύπρου «Ο Φιλελεύθερος». Καλημέρα και τα Φώτα και την Πουλουστρίνα πρώτα. Πώς μπορεί να συμβάλει η Εκκλησία στην αντιμετώπιση της κρίσης; Η Εκκλησία προ πολλού έχει ανακοινώσει ότι στόχος της είναι να μην πεινάσει κανείς και προσπαθούμε σε καθημερινή βάση δίνοντας τρόφιμα και χρήματα. Με την ευκαιρία των γιορτών δεχθήκαμε κάποιου είδους εισφορά από επιχειρηματίες, δηλαδή αν άξιζαν 50 χιλιάδες τα κουπόνια, τους δώσαμε 35 χιλιάδες και τα δώσαμε στα παιδιά για να πάνε να ψωνίσουν. Ανταποκρίνονται οι έχοντες στο κάλεσμά σας; Έχω δηλώσει ότι αισθάνομαι πολύ περήφανος διότι ηγούμαι πνευματικά αυτού του λαού. Αυτό που συμβαίνει είναι κάτι που ποτέ δεν το είχα φανταστεί, κι όσο και να θέλω δεν μπορώ να το περιγράψω. Είναι ένας υπέροχος λαός, μόλις άκουσε ότι έχουμε αυτούς τους στόχους μας έχει συμπαρασταθεί. Το τι έφερε τότε που στέλναμε βοήθεια στην Ελλάδα, ολόκληρα κοντέινερ με τρόφιμα και ρούχα. Τότε δεν είχε πληγεί ο Κύπριος όπως σήμερα. Παρ’ όλο το ότι έχει πληγεί, δίνει από το υστέρημά του, φτωχοί και πλούσιοι, είναι συγκινητική αυτή η προσφορά του Κυπρίου. Η Εκκλησία έχει να δώσει; Παρ’ όλο που έχει επηρεαστεί φοβερά από την κρίση, προσφέρει απλόχερα ακόμα και από το υστέρημά της. Εμείς ως Αρχιεπισκοπή έχουμε χάσει το 60% του εισοδήματός μας. Πόσα χρήματα; Από τα 22 εκατομμύρια εισόδημα που είχαμε το χρόνο, τώρα έχομε μόνο 9 εκατομμύρια. Θέλουμε δηλαδή 1 εκατομμύριο ευρώ το μήνα επιπλέον για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις που έχει η Αρχιεπισκοπή. Η Εκκλησία δανείζεται αυτή την στιγμή και προσφέρει στο ποίμνιό της. Έχει οικόπεδα, αλλά δεν πωλούνται, εκτός του ότι έπεσαν οι τιμές. Προσπαθούμε να κάνουμε δάνεια, οι τράπεζες στην Κύπρο όπως ξέρετε δυσκολεύονται και προσπαθώ να κάνω εξωτερικό δανεισμό. Από τράπεζες του εξωτερικού; Από τράπεζες και οργανισμούς του εξωτερικού και ελπίζω να τα καταφέρω. Από ποιες χώρες; Από την Αμερική, τη Γερμανία και από διάφορες χώρες προσπαθώ να βρω χρηματοδότηση. Είναι εύκολο τέτοιες εποχές; Η Εκκλησία της Κύπρου έχει καλό όνομα και στο εξωτερικό, τους είπαμε ότι θα τους βάλουμε εγγύηση ακίνητη περιουσία. Οι οργανισμοί που έχουμε πλησιάσει έχουν καταλάβει ότι είμαστε ένας ιστορικός, σοβαρός, θρησκευτικός και πνευματικός οργανισμό και δεν κινδυνεύει κανείς από τη χρηματοδότηση. Τα λεφτά αυτά είναι για τις ανάγκες τις δικές μας και του ποιμνίου μας, αλλά και για επένδυση, να δώσουμε δουλειά σε αυτούς που την έχασαν. Τι θα κάνετε συγκεκριμένα; Για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, σκέφτομαι να ξεκινήσω τον Καθεδρικό Ναό, να κάνω τη Θεολογική Σχολή αλλά το μεγάλο έργο που έχω κατά νου και μεθοδεύω να γίνει στην Αγία Νάπα είναι για την τρίτη ηλικία, ειδικά για τους βόρειους λαούς. Πιστεύω ότι με τις ψηλές συντάξεις που παίρνουν, θα ήθελαν τα τέλη της ζωής τους να τα ζήσουν σε αυτόν τον ήρεμο και φιλήσυχο τόπο που έχει θαυμάσιο κλίμα. Θα μπορούσαν να φέρουν τον τίμιο ιδρώτα μιας ολόκληρης ζωής και να το μοιραστούν μαζί μας. Είναι ένα έργο που δυστυχώς δεν έχει προωθηθεί. Η Κύπρος όλη θα μπορούσε να γεμίσει με ποιοτικά «γηροκομεία», βασικά ξενοδοχεία 3 ή 4 αστέρων για την τρίτη ηλικία. Προτίθεμαι να κάνω μια μελέτη, να στείλω άνθρωπο στις χώρες αυτές να τις ερευνήσει και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν αρκετές χιλιάδες που θα ήθελα να έλθουν εδώ. Πρέπει η ιδιωτική πρωτοβουλία να στραφεί και προς αυτή την κατεύθυνση, γιατί η Κύπρος δεν μπορεί να κάνει βαριές βιομηχανίες, μπορεί όμως να προσφέρει υπηρεσίες, είναι κι αυτό ένα είδος μόνιμου τουρισμού. Πότε θα ξεκινήσετε; Με το νέο χρόνο, μόλις κάνω το δάνειο. Ίσως τη μελέτη να την ξεκινήσω προτού πάρω το δάνειο διότι είμαι έτοιμος όταν ανατείλουν καλύτερες μέρες να εκποιήσω κάποιες εκτάσεις που διαθέτει η Εκκλησία, ούτως ώστε να έχω τα δεδομένα για να κάνω αυτό το έργο και άλλα, για να υπάρξουν θέσεις εργασίας. Δεν το κάνω ως Εκκλησία για να έχω εισόδημα, αλλά θέλω να δώσω το καλό παράδειγμα στην κυπριακή κοινωνία, να ξεκινήσει έργα ανάπτυξης η ιδιωτική πρωτοβουλία. Στόχος μας είναι να ανοίξουμε νέους ορίζοντες. Με το φυσικό αέριο τι γίνεται; Βρίσκομαι σε επαφή με μερικές ισραηλινές εταιρίες που πιστεύω ότι θα καταπιαστούμε και με αυτό τον τομέα. Δεν είναι προκλητικό η Εκκλησία της Κύπρου να καταπιάνεται με το φυσικό αέριο; Η Εκκλησία οφείλει να δραστηριοποιείται, πρέπει να κάνει επενδύσεις αν θέλει να προσφέρει σωστές υπηρεσίες σε αυτό τον τόπο. Δεν θα το κάνουμε για μας, για να παίρνουμε περισσότερο μισθό ή να έχουμε περισσότερα χρήματα. Η Εκκλησία χρήματα δεν θα έχει ποτέ, εισπράττει πέντε και ξοδεύει δέκα, διότι δεν είναι κερδοσκοπικός οργανισμός. Εμείς κάνουμε επενδύσεις, όχι επιχειρήσεις, για να έχει εισόδημα η Εκκλησία να προσφέρει στο λαό και αυτό δεν το λέω τώρα για να κάνω κάποιου είδους λαϊκισμό, αυτό είναι το έργο της Εκκλησίας να σταθεί δίπλα στον άνθρωπο που έχει ανάγκη και αυτό είναι το θέλημα του Θεού. Πού βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις σας για το φυσικό αέριο; Νομίζω ότι δεν έχει γίνει τίποτα οριστικό μέχρι τώρα. Μάλλον θα περιμένω την αλλαγή της Κυβέρνησης. Γιατί; Διότι βλέπω ότι αυτή η Κυβέρνηση δεν προχωρεί και δεν ξέρω για ποιους λόγους. Ο αγωγός δεν γίνεται σε 24 ώρες, θέλει μερικά χρόνια, το ίδιο και το τερματικό. Μια που έχουμε κρίση, έπρεπε να ξεκινήσουμε άμεσα τα έργα υποδομής και άλλα, ούτως ώστε να μην χάνουμε χρόνο ώστε να δίνουμε εργασία σε κόσμο. Η Κυβέρνηση δεν έκανε τη διαχείριση του φυσικού αερίου που έπρεπε μέχρι σήμερα. Βρίσκεται στο στάδιο αδειοδότησης. Έχει πάνω από δυο χρόνια που καταπιάνεται με τη Noble, εγώ περίμενα ότι θα προχωρούσε, διότι ήδη ξέρουν τι υπάρχει εκεί, άρα έπρεπε ο αγωγός να είχε αρχίσει και υπάρχουν αρκετές εταιρείες που ενδιαφέρονται και μπορούν να δανειοδοτήσουν και να συμμετάσχουν. Με τον τρόπο που διαχειρίζεται τις προσφορές για τα οικόπεδα; Είναι ένας γρίφος, δεν έχω καταλάβει ακόμα τι γίνεται εκεί ούτε και τι παίζεται. Πού στηρίζετε την πεποίθησή σας ότι θα ξεπεράσουμε τις οικονομικές και εθνικές δυσκολίες; Είμαι αισιόδοξος και πιστεύω ότι θα βγούμε από την κρίση πολύ σύντομα. Θέλει ένα σωστό προγραμματισμό και δουλειά. Οι Κύπριοι γενικά αγαπούν τον τόπο τους, ξέρουν να ζήσουν και με λίγα, εύκολα συμμορφώνονται με τις καταστάσεις, είναι εργατικοί και προγραμματισμένοι και μπορούν να βγουν από πάνω. Είχαμε το τραγικό παράδειγμα της εισβολής όπου χάσαμε σχεδόν τα πάντα, αλλά μέσα σε λίγα χρόνια αφήσαμε τα αντίσκηνα και αποκτήσαμε όλοι οι πρόσφυγες αξιοπρεπή στέγη. Και τώρα πιστεύω μπορούμε να ζήσουμε με λιγότερα, να εργαστούμε περισσότερο ούτως ώστε εκείνα που χάσαμε να τα βρούμε για να βγούμε από πάνω. Πώς είδατε τον πρώτο μνημονιακό υφεσιακό προϋπολογισμό του ’13 και τα σκληρά μέτρα; Πιστεύω ότι αυτά τα μέτρα που έχει πάρει η Βουλή και οι νομοθεσίες δεν θα εφαρμοστούν σε βάθος χρόνου, με εξαίρεση κάποιες διαρθρωτικές αλλαγές και εξυγίανση της δημόσιας υπηρεσίας που έπρεπε να είχαν ήδη γίνει, διότι είναι ήδη γερασμένη. Γιατί; Δεν θα χρειαστούν διότι είμαι σίγουρος ότι αυτός ο λαός θα αλλάξει τις καταστάσεις με τη δουλειά του, το πρόγραμμά του, με την πίστη του να επιβιώσει. Πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Γιατί δεν έκανε κάτι αυτός ο λαός ώστε να μην φτάσει σε αυτό το σημείο; Δεν πίστευε ότι θα φτάναμε σε αυτή την απαράδεκτη κατάσταση, την τραγική. Φταίνε και οι πολιτικές ηγεσίες, όλες. Έκανε λάθος. Πήρε το μάθημά του. Τώρα θα ανασκουμπωθεί για να ανατρέψει τα σημερινά δεδομένα και να επανέλθει τάχιστα εκεί που ήταν, γι αυτό τα οδυνηρά μέτρα σε βάρος των εργαζομένων δεν θα χρειαστεί να συνεχίσουν σε βάθος χρόνου. Παίρνω παράδειγμα την Εκκλησία, μόνο η Αρχιεπισκοπή έχασε εννιά μισή εκατομμύρια ευρώ το χρόνο από τις τράπεζες. Αυτό το εισόδημα θα περάσουν αρκετά χρόνια για να επανέλθει, θέλουμε να κάνουμε κάποιες επενδύσεις για να το αναπληρώσουμε και αρχίσαμε να προγραμματιζόμαστε. Έχουμε οράματα και πιστεύω ότι σε 1-2 χρόνια θα αναπληρώσουμε αυτό το χαμένο εισόδημα και ελπίζω σε 3-4 χρόνια οι τράπεζες να βγουν από πάνω, γιατί θέλουν κάποιο χρόνο. Δεν θα ήθελα να ισχύσει αυτό το μνημόνιο που καταδικάζει τις τράπεζες να μην μπορέσουν ποτέ να βγουν από πάνω. Μπορούμε να μην υπογράψουμε το μνημόνιο; Αν βρούμε δάνειο και προβούμε και σε άλλες πρέπουσες ενέργειες, ασφαλώς μπορούμε να μην το υπογράψουμε. Ή και αν το υπογράψουμε, να κατοχυρώσουμε τέτοιες πρόνοιες ώστε να μπορούμε να αποδεσμευτούμε ανά πάσα στιγμή εφόσον αποπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας, αλλά όχι με τη θηλιά στο λαιμό. Εννοείτε τα 5 δις από τη Ρωσία; Ναι, πιστεύω ότι μπορεί να συμβεί αυτό από τη Ρωσία, αλλά και από άλλες πηγές μπορούμε να δανειστούμε. Όπως; Δεν είναι δουλειά δική μου να λέω τώρα τι πρέπει να κάνει η Κυβέρνηση, αλλά έχω υπόψη ότι γίνονται ενέργειες και πιστεύω ότι υπάρχουν κι άλλοι οργανισμοί που μπορούν να δανειοδοτήσουν. Βοηθάτε με τις διασυνδέσεις σας; Η Αρχιεπισκοπή έχει απευθυνθεί σε 4 ξεχωριστούς οργανισμούς για δανειοδότηση. Βοηθάτε για δανειοδότηση του κράτους; Αν το κράτος ενδιαφέρεται, ο ζητών ευρίσκει. Μέχρι τώρα δεν βρήκαμε. Δεν ζητούσαν μεθοδικά και μάλιστα με σοβαρότητα, δυστυχώς. Αυτό πιστεύω ότι θα αλλάξει με τη νέα Κυβέρνηση, διότι η Κυβέρνηση μέχρι πρότινος έλεγε ότι δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Παρακολουθούσα τα πράγματα και ενώ έβλεπα τη λαίλαπα που ερχόταν, η Κυβέρνηση εφησύχαζε και πίστευε ότι η κρίση δεν θα μας αγγίξει. Δεν φταίει μόνο η Κυβέρνηση, για να είμαι δίκαιος, φταίνε και οι τράπεζες και άλλοι πολλοί για να φτάσουμε σε αυτή την κατάσταση. Αλλά την περισσότερη ευθύνη τη φέρει η Κυβέρνηση, η οποία έπρεπε να κατευθύνει τα πράγματα, έπρεπε να είχε ένα όραμα γι αυτό τον τόπο και να παίρνει τις αποφάσεις που χρειαζόντουσαν την ώρα που έπρεπε ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση. Γνωρίζατε το τι γινόταν με τις τράπεζες; Την έκταση δεν την γνώριζα, μερικά πράγματα μόνο γνώριζα, γι αυτό έλεγα πάντοτε ότι οι τράπεζες θέλουν χρόνο, όχι χρήματα. Ξέρατε για τους κακούς χειρισμούς; Δεν τους γνώριζα 100%, μόνο κάποια πράγματα και προειδοποιούσα εκεί και όπου μπορούσα. Συνήθως όταν γνωρίζετε κάτι κάνετε δυναμικές παρεμβάσεις, γιατί δεν το πράξατε σε αυτή την περίπτωση; Μπορώ να πω ότι έκανα αυστηρές παρεμβάσεις προς στους εκτελεστικούς των τραπεζών και τους Προέδρους, αλλά μου έλεγαν ότι πήγαιναν καλά, δεν ήξερα τις λεπτομέρειες τις οποίες μαθαίνω τώρα. Αλλά και τώρα, με αυτή την κατάσταση που υπάρχει πιστεύω ότι δεν χρειάζονται αυτά τα δισεκατομμύρια. Η Τράπεζα Κύπρου για παράδειγμα, με λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο μπορεί να πάει μια χαρά. Συναντηθήκατε με την Τρόικα. Ναι, αλλά δεν συμφωνώ με αυτά που ήθελαν. Δυσκολεύουν τα πράγματα περισσότερο οι Ευρωπαίοι, η αύξηση των χρημάτων που πρέπει να έχει η τράπεζα ως ασφάλεια που σήμερα φθάνει στο 8% και ήθελαν να το κάνουν 10%. Είπα στην Τρόικα ότι δεν είμαι οικονομολόγος αλλά σε ένα τόπο που έχει οικονομικό πρόβλημα δεν είναι σωστό να έχουμε χρήματα κλειδωμένα στα συρτάρια εκεί ανενέργητα μέσα στην τράπεζα. Αντί 10% να έχουμε 6% ώστε να έχουμε περισσεύματα μέσα στην τράπεζα, να δοθούν χρήματα προς έξω για να ξεκινήσει ανάπτυξη και να πάει μια πενταετία μέχρι να φτάσουμε στο 10%. Να περάσουμε τον κακό καιρό που χρειάζεται χρήμα να γίνει ανάπτυξη, να δουλέψει ο κόσμος, να μπορέσει να ζήσει καλύτερα. Έχω αντιληφθεί ότι αυτοί ήλθαν τροχοδρομημένοι, τους είχαν βάλει πλαίσια που θα κινούνταν και δεν άλλαζαν με τίποτα. Εννοείτε και τη μελέτη της Pimco; Και εκείνη. Δεν ξέρω ποιο θα είναι το αποτέλεσμα, αλλά δεν χρειαζόταν να γίνει αυτή όλη η κατάσταση γιατί ήξεραν τα αποτελέσματα οι τραπεζίτες, δεν ήταν ανάγκη να έχουμε τόση καθυστέρηση. Μπορεί να τα ήξεραν αλλά κάποιοι τα έκρυβαν. Πιστεύω ότι μετά το γεγονός που συνέβηκε τουλάχιστον τα συμβούλια των τραπεζών που βαρύνονται με αυτά έπρεπε να είχαν παραιτηθεί από μόνα τους, δεν ήταν ανάγκη να τους πιέζει ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας για να υποβάλουν τις παραιτήσεις τους. Και ασφαλώς όσοι διέπραξαν λάθη να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Να τιμωρηθούν όπως πρέπει. Επιτέλους σε αυτό τον τόπο πρέπει κάποιοι να τιμωρηθούν παραδειγματικά για τα λάθη τους για να πάει κι ένα σωστό μήνυμα εκεί και όπου πρέπει. Ακούγεται ότι μπορεί να μην είναι βιώσιμο το χρέος, ότι μπορεί να χρειαστεί κούρεμα, ίσως κι ένα δεύτερο μνημόνιο. Σε μια μικρή χώρα όπως είναι η Κύπρος με τεράστιο υποθαλάσσιο πλούτο, νομίζω ότι είναι εκτός πραγματικότητας όλα αυτά. Οι σοβαροί άνθρωποι δεν μπορούν να πουν ότι δεν είναι διαχειρίσιμο αυτό το χρέος. Η Κύπρος με το θαλάσσιο πλούτο που έχει ανακαλυφθεί εσχάτως, νομίζω ότι είναι παιδαριώδες να λέει κάποιος ότι το χρέος δεν είναι διαχειρίσιμο όταν οι ειδικοί μιλούν για 500 τόσα δισεκατομμύρια ευρώ έσοδα που θα έχει η Κύπρος στην πορεία του χρόνου. Πρέπει να διαχειριστείς σωστά αυτό τον πλούτο, διότι πολλές χώρες τον είχαν και τον εξανέμισαν. Ασφαλώς, πρέπει να προσγειωθούμε, να σφίξουμε τα ζωνάρια, να κάνουμε πάνω τα μανίκια και να πέσουμε στη δουλειά, οργανωμένοι, προγραμματισμένοι και ενωμένοι. Να σταματήσουμε πλέον τους λαϊκισμούς και όχι όποιος πιάσει μια θέση να σκέφτεται τι μπορεί να υπεξαιρέσει προς ίδιο όφελος, αλλά να εργαστεί για το κοινό καλό. Πρέπει ο λαός να απομονώσει αυτούς τους ανθρώπους που θέλουν τη θέση για να ωφεληθούν, να δώσει θέσεις και αξιώματα στους ανθρώπους που έχουν πρόγραμμα στη ζωή τους, που έχουν όραμα γι αυτό τον τόπο, που είναι τίμιοι και αγαπούν το λαό. Καλή η θεωρία αλλά δεν γίνεται πράξη. Να συμμορφωθούμε και να ξέρουμε σε ποιους ανθρώπους πρέπει να αναθέσουμε τις τύχες μας. Το σχόλιό σας για την κριτική που σας άσκησε ο Πρόεδρος και σας ενέταξε με τους επιχειρηματίες και τους τραπεζίτες, ποιο είναι; Έχουν πανικοβληθεί. Και ο πανικός είναι επικίνδυνος και κακός σύμβουλος. Ο Θεός να τους φωτίσει και να τους ελεήσει. Σε ποιον πρέπει να αναθέσουμε την τύχη μας στις προεδρικές του Φεβρουαρίου; Αυτός ο λαός πρέπει να προσγειωθεί, να μην πετά στα σύννεφα και να σκεφτεί ποιον πρέπει να ψηφίσει. Και πρέπει όλοι να ψηφίσουν. Τι βλέπετε να γίνεται; Νομίζω ότι δεν είναι εύκολο να έχουμε εκπλήξεις. Φαίνεται ότι εκλέγεται ο Νίκος Αναστασιάδης, αλλά εκείνο που περιμένω είναι να δω την τελευταία δημοσκόπηση του Ιανουαρίου που θα δείξει περισσότερα πράγματα. Γιατί περιμένετε τη δημοσκόπηση αφού ξέρετε τι θέλετε; Δεν μου άφησαν δυστυχώς περιθώρια για να συμβουλεύσω αυτό το λαό. Ποιος δεν σας άφησε; Η πολιτική κατάσταση του τόπου μας. Είστε άνθρωπος που παίρνει από μόνος του πρωτοβουλίες. Εγώ είμαι του κεντρώου χώρου, αλλά δεν συμπεριφέρθηκε σωστά ο κεντρώος χώρος και ήλθαμε τώρα σε μια κατάσταση που δεν υπάρχει επιστροφή, αλλά αυτό άστε να το πω περί το τέλος Ιανουαρίου. Αληθεύει ότι θα στηρίξετε το Νίκο Αναστασιάδη; Είναι όλοι αγαπητοί φίλοι και γνωστοί. Θα τοποθετηθώ περί το τέλος Ιανουαρίου, όταν πρέπει. Ποια η γνώμη σας για τον Σταύρο Μαλά; Είναι καλός άνθρωπος. Οι θέσεις σας στο εθνικό είναι πιο κοντά στο Γιώργο Λιλήκα και περίμεναν τη δημόσια στήριξη σας. Οι θέσεις του κυρίου Λιλήκα πάνω στο Κυπριακό δεν είναι μακριά από τις δικές μου. Αυτή την στιγμή πιστεύω ότι το πρώτιστο είναι το οικονομικό, πρέπει εκείνος που θα εκλεγεί να ενσκήψει πάνω στο οικονομικό και να δώσει λύσεις γιατί πεινά ο λαός. Τα δυο προβλήματα είναι αλληλένδετα, αλλά δεν πιστεύω ότι βρισκόμαστε από απόψεως εθνικής ενώπιο λύσης. Ώσπου ο Ερτογάν είναι Πρωθυπουργός της Τουρκίας και ο Νταβούτογλου ο Υπουργός Εξωτερικών, οι οποίοι θέλουν δυο κράτη στην Κύπρο, δεν φαίνεται λύση στον ορίζοντα. Γι αυτό πρέπει εμείς να προωθήσομε τη λύση που θέλουμε. Να ετοιμάσουμε τα πράγματα και ως χώρα ευρωπαϊκή να απευθυνθούμε στους εταίρους μας στην Ευρώπη, με μια λύση βασισμένη πάνω στα ευρωπαϊκά δεδομένα και η Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της έναντι της Τουρκίας. Είμαστε ισότιμοι εταίροι και μπορούμε να διεκδικήσουμε και να πετύχουμε λύση στα πλαίσια του ευρωπαϊκού κεκτημένου και διεθνούς δικαίου. Ο μεσαίωνας παρήλθε ανεπιστρεπτί. Αυτό επιτέλους ας το καταλάβουμε λαός και ηγεσία. Αλλαγή πορείας; Ασφαλώς αλλαγή πορείας. Αν θα συζητούμε και να λέμε ότι οι συνομιλίες είναι κυπριακής ιδιοκτησίας, δεν πιστεύω ότι θα πετύχουμε τίποτα. Την θέση για ευρωπαϊκή λύση έθεσε κι ο Νίκος Αναστασιάδης. Λέει ότι πρέπει να ετοιμάσουμε ένα πλαίσιο λύσης και να πάμε στην Ευρώπη για βοήθεια. Θα επιλέξετε τον υποψήφιο που θα στηρίξετε με βάση την οικονομία και όχι το εθνικό; Πρέπει να κοιτάξουμε το οικονομικό διότι είναι το πρώτιστο. Αυτή την στιγμή για πρώτη φορά στην ιστορία, για μισό τώρα αιώνα, φλέγον πρόβλημα είναι το οικονομικό, δεν βλέπω όπως είπα στον ορίζοντα σύντομα λύση του Κυπριακού. Το Μέγα θα μείνει ή θα κλείσει; Το Μέγα το χρειάζεται η Εκκλησία και πιστεύω ότι θα ανατείλουν καλύτερες μέρες γιατί θέλω η Εκκλησία να έχει φωνή. Έχουμε τις δυσκολίες μας, εμείς είμαστε οι τελευταίοι που πήραμε μέτρα, αλλά θέλω να δω ένα νοικοκυρεμένο κανάλι και πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα φτάσουμε σε αυτό το νοικοκύρεμα από πάσης απόψεως. Το Μέγα Ελλάδας θα μείνει; Το κανάλι ανήκει στην Εκκλησία, μπορεί το λογότυπο να είναι του Μέγα αλλά τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο τον έχουμε εμείς, όχι το Μέγα. Ξεπεράστηκαν τα προβλήματα του παρελθόντος με το Μέγα. Μια ευχή για το 2013. Θέλω να πιστεύω ως άνθρωπος αισιόδοξος που είμαι, ότι το 2013 θα είναι μια καλή, θετική χρονιά από οικονομικής και εθνικής άποψης, γιατί πρέπει επιτέλους όλοι μας, όχι μόνο η Κυβέρνηση να έχουμε ένα όραμα. Προηγουμένως δεν απασχολούσε το λαό μας ούτε το εθνικό τόσο πολύ, ούτε το οικονομικό, τώρα άρχισε να ενδιαφέρεται. Αυτό το βλέπω πολύ έντονα. Οι ηγεσίες; Θα αφυπνίσουμε και τις ηγεσίες. Εμείς ως Εκκλησία θα έχουμε φωνή και η φωνή μας θα ακούγεται είτε αρέσει είτε δεν αρέσει.

Κύπρος: Ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος υποστηρίζει το Νίκο Αναστασιάδη

Την στήριξή του στον υποψήφιο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, εξέφρασε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος. Παράλληλα, κάλεσε όλους όσοι υποστηρίζουν το ΔΗΚΟ να τον ψηφίσουν. Μιλώντας, ύστερα από συνάντηση που είχαν, ο αρχιεπίσκοπος δήλωσε ότι «όλοι πρέπει να αναλογιστούν σε πόσο δύσκολη κατάσταση βρίσκεται ο τόπος». «Ένα μέρος του λαού πεινά», είπε, «και γι' αυτό χρειάζονται όλοι στην υπηρεσία της πατρίδας». Σε ερώτηση, γιατί τάσσεται ανοικτά υπέρ του Νίκου Αναστασιάδη, ο Μακαριώτατος απάντησε ότι «αν είχαμε ομαλό πολιτικό βίο, η Εκκλησία θα περιοριζόταν στα καθήκοντα της». Ωστόσο, πρόσθεσε, «σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα, όπου μέρος του λαού πεινά, η Εκκλησία δεν μπορεί να κρατήσει το στόμα της κλειστό γι'αυτό και λαμβάνει θέση. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη είναι δεδομένη». Ο Νίκος Αναστασιάδης εξέφρασε θερμές ευχαριστίες προς τον Αρχιεπίσκοπο. Έχουμε, είπε, «ένα κοσμικό ευρωπαϊκό κράτος, αλλά δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε την ιστορική προσφορά της Εκκλησίας για αιώνες ως εθναρχούσα στον τόπο μας». Γι' αυτό, πρόσθεσε ο κ. Αναστασιάδης, πρέπει να ενώσουμε δυνάμεις στις κρίσιμες στιγμές, που διερχόμαστε. Πηγή: ΑΜΠΕ

Η Εκκλησία δεν αναγνωρίζει το σύμφωνο συμβίωσης ζευγαριών

Ούτε κουβέντα δεν θέλει να ακούσει η Εκκλησία για συμβίωση μεταξύ ανδρών και γυναικών με την υπογραφή «συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης», πολύ δε περισσότερο μεταξύ ομοφυλοφίλων. Το θέμα αναμένεται να τεθεί ενώπιον της Ιεράς Συνόδου στην προσεχή συνεδρία της στις 5 Φεβρουαρίου, αν και όπως ανέφερε στον «Φ» ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος, ο ρόλος της Εκκλησίας είναι συμβουλευτικός.

Με αφορμή την προχθεσινή συνάντηση της υπουργού Εσωτερικών Ελένης Μαύρου με αντιπροσωπεία της οργάνωσης «accept – ΛΟΑΤ» Κύπρου (Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφισεξουαλικοί, Τρανσέξουαλ), ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος υπέδειξε πως η Εκκλησία δεν δέχεται το σύμφωνο που πιθανό να υπογράφεται μεταξύ ανδρών και γυναικών, πολύ δε περισσότερο τυχόν σύμφωνο συμβίωσης μεταξύ ομοφυλοφίλων. Κι αυτό, όπως εξήγησε, επειδή η Εκκλησία δέχεται το μυστήριο του γάμου ο οποίος ανάγει τη σχέση άνδρα-γυναίκας στη σχέση Χριστού-Εκκλησίας.

«Όσον αφορά ειδικά τους ομοφυλόφιλους, θα ήθελα να υποδείξω πως ο Θεός δημιούργησε δύο φύλα, άρρεν και θήλυ», είπε ο Πάφου Γεώργιος, ο οποίος πρόσθεσε: «Πρόκειται για ένα πάθος ή εθισμό που εκδηλώνεται και από την παιδική ηλικία και οι ομοφυλόφιλοι πρέπει να απαλλαγούν από αυτή τη ροπή». Επανέλαβε, πάντως, πως ο ρόλος της Εκκλησίας είναι συμβουλευτικός. Ερωτηθείς κατά πόσον η Ιερά Σύνοδος θα εκδώσει κάποιο ανακοινωθέν με παραινέσεις προς τους πιστούς, ανέφερε ότι αυτό είναι πιθανό.

Όσον αφορά τη συνάντηση της υπουργού Εσωτερικών με αντιπροσωπεία της οργάνωσης «accept – ΛΟΑΤ» Κύπρου, αυτή περιεστράφη στο νομοσχέδιο που προωθεί η Πολιτεία και με το οποίο θεσμοθετείται σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης. Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, κατά τη διάρκεια της συνάντησης η κα Μαύρου ενημέρωσε την αντιπροσωπεία για την πρόθεση του υπουργείου να καταθέσει νομοσχέδιο με το οποίο θα παρέχεται η δυνατότητα σε ζευγάρια να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα που έχουν σήμερα οι σύζυγοι, χωρίς τα δεσμά του γάμου.

Η επεξεργασία του νομοσχεδίου βρίσκεται στα τελικά στάδια και πρόθεση του υπουργείου είναι όπως αυτό κατατεθεί το συντομότερο δυνατό. Το προτεινόμενο νομοσχέδιο, με το οποίο θεσμοθετείται το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, έχει ήδη θεσμοθετηθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως για να δίνει λύση δέσμευσης στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια.

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: «Μην κάνουν τους Άγιους οι Ευρωπαίοι»

Στις κατηγορίες σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι «ανέχεται» τη διακίνηση μαύρου χρήματος από τη Ρωσία απαντά ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β’, μέσα από την ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Stern.

Απαντώντας στην ερώτηση σχετικά με το «μαύρο χρήμα» σε κυπριακό έδαφος, ο Αρχιεπίσκοπος απαντά χαρακτηριστικά: «Ας μην κάνουν τους Άγιους τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Υπάρχει πολύ μαύρο χρήμα στη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Δεν μπορώ να γνωρίζω που μπορεί να βρίσκεται εδώ το μαύρο χρήμα… Καλύτερα ρωτήστε τον κ. Σόιμπλε…»

Συγκρίνοντας μάλιστα την πορεία της ελληνικής και της κυπριακής οικονομίας, ο Χρυσόστομος επισημαίνει ότι η Κύπρος δεν βρίσκεται στην κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα.

«Οι Ρώσοι, οι Κινέζοι και οι Ινδοί επενδύουν στην Κύπρο. Υπάρχουν βέβαια και οι off-shore εταιρίες που φέρνουν κάποια έσοδα στο κράτος», ενώ προσθέτει ότι «οι Ρώσοι φέρνουν εδώ τα λεφτά τους για ασφάλεια, και για τη χαμηλή φορολόγηση. Αυτό είναι νόμιμο, και θα παραμείνει ως έχει».

Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, και ερωτώμενος για το εάν φοβάται μία φυγή των ρωσικών κεφαλαίων από την Κύπρο, ο Αρχιεπίσκοπος είναι ξεκάθαρος:

«Η Εκκλησία μας δε θα το επιτρέψει αυτό. Είμαι άλλωστε πεπεισμένος ότι το Κρεμλίνο θα μας βοηθήσει σε περίπτωση που μας γυρίσει την πλάτη η Ε.Ε. Εάν χρειαστεί θα πάω και μόνος μου στη Μόσχα για να συναντήσω τον Πρόεδρο Πούτιν. Οι σχέσεις μας με το Κρεμλίνο είναι άριστες».

http://www.romfea.gr/epikairotita/15574-2013-02-09-18-24-52

Θυρανοίξια παρεκκλησίου από τον Ταμασού Ησαΐα (ΦΩΤΟ)

Γράφει ο Λουκάς Παναγιώτου | Romfea.gr

Σε πανηγυρική ατμόσφαιρα τελέστηκαν, το περασμένο Σάββατο, τα Θυρανοίξια του ιερού παρεκκλησίου, του τιμωμένου επ’ ονόματι του εν αγίοις πατρός ημών Βασιλείου Αρχιεπισκόπου Καισαρείας της Καππαδοκίας, Ουρανοφάντορος του Μεγάλου, στην κοινότητα Αγίου Επιφανίου, από τον επιχώριο Μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής κ. Ησαΐα.

Το παρεκκλήσιο αυτό είναι κτισμένο σε ιδιωτική γη και αποτελεί ένα πραγματικό κόσμημα για την κοινότητα και την ευρύτερη περιοχή. Κτήτορες του είναι το ζεύγος Βασιλείου και Ηλιάνας Τάνου.

Σε εισαγωγική ομιλία του ο Μητροπολίτης Ταμασού εξήρε τη σημασία του γεγονότος των Θυρανοιξίων του νέου παρεκκλησίου για τη ζωή της κοινότητας, υπογραμμίζοντας ότι ο ναός είναι ένα «πνευματικό φρούριο» και ως τέτοιο «καταλαμβάνει ένα ιδιαίτερο χώρο στην πνευματική μας ζωή και γενικότερα στον βίο μας». 

Ο Πανιερώτατος ευχήθηκε, επίσης, «αυτό το οχυρό της Ορθοδοξίας, που θα εγκαινιάσουμε σήμερα με τα Θυρανοίξια, πράγματι να αποβεί κατάλληλος χώρος και έπαλξης για τον πνευματικό αγώνα του καθ’ ενός. Να γίνει καθαρτήριο ψυχών, ενισχυτήριο πνευματικό κάθε καλού λογισμού και εδώ οι άνθρωποι να βρίσκουν παραμυθία, αισιοδοξία και πράγματι να αποκτούν την αιώνιο ελπίδα για την σωτηρία της ψυχής τους».

«Συγχαρητήρια στους κτήτορες, καλή δύναμη στους πνευματικούς διακόνους της περιοχής που θα το χρησιμοποιούν επ’ αγαθώ της Εκκλησίας και εύχομαι η ευλογία αυτού του παρεκκλησίου να διαχέεται όχι μόνο εδώ, στον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και σ’ όλη την Μητροπολιτική περιφέρεια», πρόσθεσε.

Τέλος, ο Ταμασού Ησαΐας, ευχήθηκε «καλή δύναμη σε όλους και παρακαλώ με ιδιαίτερη προσοχή και κατάνυξη να προσευχηθούμε τα ελέη του Θεού πλουσιοπάροχα να καλύψουν και την ύλη αλλά και τους ανθρώπους που βρίσκονται σήμερα εδώ».

Τελέσθηκε, στην συνέχεια, από τον Μητροπολίτη Ταμασού, η ακολουθία του Μικρού Αγιασμού, με εμβόλιμα στοιχεία από την ακολουθία των Εγκαινίων και ακολούθησαν τα Θυρανοίξια με το γνωστό «Άρατε πύλας». Αφού άνοιξαν οι θύρες του ναού, ο Πανιερώτατος, εισήλθε στο ιερό παρεκκλήσιο, ραντίζοντας το με αγιασμό, ακολουθούμενος από τους παριστάμενους κληρικούς, τους φανερά συγκινημένους κτήτορες και τον ευσεβή λαό, που με ευλάβεια μετείχε στην σεμνή τελετή.

Ο Μητροπολίτης Ταμασού, αμέσως μετά την απόλυση και το «Δι’ ευχών»  συνεχάρη το ζεύγος Τάνου για την πρωτοβουλία και την επιμέλεια της ανοικοδόμησης του παρεκκλησίου τονίζοντας ότι αυτό αποτελεί «ακόμα μία πνευματική προέκταση της ενορίας του αγίου Επιφανίου, η οποία έχει τους δικούς της φύλακες αγγέλους, οι οποίοι φρόντισαν και μερίμνησαν και προνόησαν για την δημιουργία και τον ευπρεπισμό του. Πρέπει να πω ότι είναι από τα πιο περικαλλή μικρά κτίσματα ναών που έχει η μητροπολιτική μας περιφέρεια».

«Φαίνεται ότι εδώ υπάρχει μεράκι πνευματικό, καλλιτεχνίας, αλλά και σωστής καθοδήγησης», επεσήμανε ο Πανιερώτατος για να συνεχίσει λέγοντας ότι «πιστεύω ότι ο ιερέας της ενορίας θα ενισχυθεί στο πνευματικό του έργο και θα μεριμνεί πάντοτε να τελούνται ιερές ακολουθίες, ούτως ώστε να μεταδίδεται ο αγιασμός στους πιστούς και σ’ όσους θέλουν να προτρέξουν και να κατατρέξουν προς αυτό».

«Να ευχηθώ και πάλιν όπως εδώ διατηρείται η σωστή τάξις των ακολουθιών και του επισκεπτηρίου, διότι ο ναός ευρίσκεται εντός μιας ιδιωτικής περιουσίας και πρέπει να το έχουμε και αυτό υπ’ όψιν μας, όμως δεν παύει να είναι ένας λατρευτικός χώρος, κομμάτι της πνευματικής παράδοσης της περιφέρειας και εγώ είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος που άνθρωποι ευλαβείς και χριστιανοί ορθόδοξοι αναλαμβάνουν τέτοια έργα και τα προσφέρουν φιλανθρώπως προς όλους μας».

Ο Ταμασού Ησαΐας κατέληξε ευχόμενος «καλή δύναμη, συγχαρητήρια στους κτήτορες και ο Θεός πάντοτε να προσφέρει πλούσια τα ελέη του στους προσκυνούντας στον ιερό ναό τούτο».
Λαμβάνοντας τον λόγο ο δρ. Βασίλης Τάνος, αφού ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Ταμασού, υπογράμμισε ότι το εκκλησάκι αυτό είναι εμπνευσμένο και είναι αφιερωμένο εις μνήμην δύο ανθρώπων πολύ ευλαβών, που δυστυχώς είναι και οι δύο μακαριστοί. Στην γιαγιά μας την Βασιλού και στον γιό της τον Χριστάκη τον Τάνο, οι οποίοι διετέλεσαν ένα βίο πολύ κοντά στον Θεό και οι δύο, πιθανόν ο πατέρας μου να εμπνεύστηκε από την μάνα του και ήταν και η δική τους νομίζω ευχή να δημιουργηθεί αυτός ο ναός εδώ στον χώρο όπου μεγάλωσαν, όπου δημιούργησαν, όπου φρόντισαν τις οικογένειες τους».

«Επίσης θα ήθελα να τονίσω ότι ο ναός αυτός είναι ελεύθερος για τον καθένα όποτε θέλει και όποιος θέλει να έρχεται να προσεύχεται εδώ και θα είναι ιδιαίτερη η τιμή και η χαρά μας γιατί αυτός είναι και ο σκοπός του να είναι ένα αποκούμπι ελπίδας, ακόμη ένα, μέσα σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές που ζούμε», πρόσθεσε.

Τέλος ο κ. Τάνος εξέφρασε και πάλι τις ευχαριστίες του προς τον Πανιερώτατο για την αποδοχή της προσπάθειας αυτής και συνέχισε λέγοντας: «θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον π. Παρασκευά που από την πρώτη σκέψη με ενθάρρυνε και μας έδωσε τις καθοδηγητικές γραμμές για πως θα πρέπει να γίνει ένας σωστός ναός και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα που προσπαθεί και έρχεται κάθε χρόνο και μας κάνει τις λειτουργίες μαζί με τον π. Παναγιώτη του χωριού που επίσης με όλη του την δύναμη ψυχής έχει αγκαλιάσει αυτό το έργο. Θα ήθελα, ακόμη, να ευχαριστήσω την γυναίκα μου που με τόση μεγάλη αγάπη συμπαρίσταται και προσπαθεί συνεχώς και δημιουργεί μαζί μου όλα αυτά τα πράγματα».

Στέκονται καθημερινά έξω από την Ι.Μ. Κιτίου για ένα πιάτο φαγητό

Ουρές σχηματίζουν δεκάδες Λαρνακείς έξω από την Ιερά Μητρόπολη Κιτίου η οποία ετοιμάζει καθημερινά συσσίτιο για τους άπορους.

Ολόκληρες οικογένεις, ηλικιωμένα ζευγάρια, μονήρεις όλων των ηλικιών αναζητούν από την Εκκλησία χέρι βοηθείας .

Σύμφωνα με τον πάτερ Κωνσταντίνο Κωνσταντίνου, τουλάχιστον 200 με 250 πολίτες της Λάρνακας, κυρίως Κύπριοι, στρέφονται στην Μητρόπολη Κιτίου για να εξασφαλίσουν το φαγητό της ημέρας, αφού λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, δεν έχουν τα χρήματα, ούτε για να προμηθευτούν τα είδη πρώτη ανάγκης όπως γάλα και ψωμί.

Όπως είπε χαρακτηριστικά «καθημερινά εξυπηρετούμε 200-250 άτομα, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δίδονται τρόφιμα και φρούτα, έτσι ώστε να μπορούν αυτά τα άτομα να καλύπτουν τις ανάγκες ολόκληρης της ημέρας. Μάλιστα πρόσφατα αρχίσαμε και κάνουμε κατ’ οίκον διανομη φαγητού σε ανθρώπου που δεν έχουν να φάνε, αλλά και που δεν έχουν βενζίνη να βάλουν στο αυτοκίνητο τους για να έρθουν να πάρουν το φαγητό».

Όπως ανάφερε ο πάτερ Κωνσταντίνος υπάρχουν και οι περιπτώσεις των ατόμων που ζητούν ακόμη και χρήματα για να μπορέσουν να πληρώσουν το ενοίκιο, τα φάρμακα, τους γιατρούς, το νερό, το ρεύμα και τις άλλες δαπάνες του σπιτιού τους.

«Εμείς προσπαθούμε να βοηθήσουμε συμπολίτες μας που έχουν πραγματική ανάγκη και αυτό θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση και καθήκον μας. Όποιος συνάνθρωπος μας έχει ανάγκη, εμείς είμαστε πρόθυμοι να τον βοηθήσουμε».

Την ίδια ώρα που η παρουσία άπορων ατόμων, για βοήθεια, αυξάνεται, οι χορηγίες και οι προσφορές από διάφορους τοπικούς φορείς, υπεραγορές και οργανώσεις μειώνονται, λόγω των νέων δεδομένων, που δημιούργησε η οικονομική κρίση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται πρόβλημα προμήθεια, γι αυτό και γίνεται έκκληση προς τα όσους ενδιαφέρονται να προσφέρουν για τους συμπολίτες τους, να επικοινωνούν με την Ιερά Μητρόπολη Κιτίου

Mόρφου Νεόφυτος: Η οικουμενικότητα των Τριών Ιεραρχών είναι υποδειγματική

Η οικουμενικότητα των Τριών Ιεραρχών είναι υποδειγματική, αφού συνδιαλέγονταν με όλα και με όλους, χωρίς να αποκλίνουν από την Αλήθεια του Τριαδικού Θεού, υπογράμμισε σε ομιλία του ο Κύπριος Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος σε ομιλία του κατά την χθεσινή μέρα της μνήμης των τριών Πατέρων της Εκκλησίας μας.  

«Η εποχή μας, με τον έντονο συγκρητισμό, την παγκοσμιοποίηση, τη συνύπαρξη των πιο αντιφατικών πολιτιστικών στοιχείων, θυμίζει σε πολλά τη δική τους εποχή. Γι’ αυτό, η παρουσία τους είναι και σήμερα επίκαιρη, όπως ήταν στη δική τους εποχή», υπέδειξε.  

Στην ομιλία του ο Μητροπολίτης Μόιρφου, αφού έκανε πρώτα αναφορά στην ζωή των Τριών Ιεραρχών, τόνισε :

«Το να μιλά κανείς για τους Τρεις Ιεράρχες είναι εγχείρημα δύσκολο, καθότι οι τρεις αυτοί Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, παρόλο που μας κληροδότησαν ένα λόγο γεμάτο φως, ήσαν πρωτίστως άνθρωποι των έργων. 

Δηλαδή πραγμάτωσαν εδώ στη γη την εν Χριστώ ζωή με τα έργα και τη βιοτή τους, αφιερώνοντας όλες τους τις δυνάμεις, ψυχικές και σωματικές, στη διακονία της Εκκλησίας και του λαού του Θεού. Τα μεγάλα και ποικίλα χαρίσματα, που έλαβαν δωρεάν από το Θεό, τα έδωσαν με τη σειρά τους στον κόσμο, δοξάζοντας έτσι εκείνον, που τους τα έδωσε και ανακουφίζοντας και στηρίζοντας τους ανθρώπους. 

Σπάνια συναντάμε, ακόμα και σε αγιασμένους ανθρώπους, τέτοιο φρόνημα και τέτοιο πλούτο χαρισμάτων. Όπως πολύ ορθά σημειώνουν οι μελετητές του Μεγάλου Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, η πολυσχιδής προσωπικότητα τους συγκέντρωνε και συνδύαζε θαυμαστές ικανότητες διαποτισμένες από αγιότητα, ασκητικότητα, θεολογία, ακαδημαϊκή γνώση, κοινωνική ευαισθησία, ποιμαντική μέριμνα, συγγραφικό ταλέντο και διοικητική μέριμνα. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο, που ο υμνωδός της Εκκλησίας τους ονομάζει «μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου Θεότητος» και αλλού του «Χριστού μας το στόμα». Επομένως, θα μιλήσουμε για τους τρεις αυτούς Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας μας, έχοντας κατά νουν ότι έβαλαν τα θεμέλια για την ορθή λατρεία του Τριαδικού Θεού σε όλη την οικουμένη και μας κληροδότησαν τα αθάνατα συγγράμματα τους, που παραμένουν μέχρι σήμερα ένα βασικό εργαλείο για οιονδήποτε θέλει να μελετήσει την Ορθόδοξη πατερική και θεολογική παράδοση. 

Οι Τρεις Ιεράρχες έβλεπαν ότι την εποχή, που έζησαν, η αρχαιοελληνική παράδοση ήταν ζώσα και πραγματική, όχι μόνο για τους ειδωλολάτρες, αλλά και για πολλούς χριστιανούς, που αισθάνονταν κληρονόμοι των δύο πολιτισμών, του ελληνικού και του χριστιανικού και ήθελαν να παραλάβουν από τον ελληνισμό ένα περίλαμπρο ένδυμα κι από τον χριστιανισμό μια υψηλή θρησκευτική και ηθική διδασκαλία. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα, οι Καππαδόκες Πατέρες, και ειδικά ο Μέγας Βασίλειος, προσέφεραν το μέτρο της διακρίσεως, που προέτρεπε μεν τους χριστιανούς να σπουδάζουν τη φιλοσοφία και τις συναφείς επιστήμες, αλλά να προφυλάγονται από την κενή απάτη των ειδώλων, έχοντας για οδηγό τους την αποκάλυψη της εν Χριστώ αλήθειας. 

Η φιλοσοφία μπορούσε να είναι ένα όργανο επεξεργασίας και διατύπωσης των θεολογικών και ηθικών αντιλήψεων, αλλά το ζητούμενο ήταν η διατήρηση της σχέσης με τον ένα και μόνο Θεό. Η χρησιμοποίηση των όρων και μεθοδολογίας της ελληνικής φιλοσοφίας θεωρήθηκε αναγκαία, για να διατυπωθεί και να κατανοηθεί σε όρους δογματικούς η χριστιανική πίστη. Αξίζει εδώ να προσέξουμε το εξής: Οι Τρεις Ιεράρχες δεν έπαιρναν, όπως πολλοί πιστεύουν, ό,τι τους άρεσε από την αρχαία γραμματεία για να το προσαρμόσουν στη χριστιανική πίστη. Ούτε και συνέχισαν το έργο μερικών απολογητών, που υποστήριζαν ότι κάποια αρχαία κείμενα προετοίμαζαν την έλευση του Χριστού. Αντιθέτως, έχοντας ξεκάθαρη άποψη, αντιμετώπισαν τον αρχαίο κόσμο στο σύνολο του. Και έχοντας ως αφετηρία τον βαθύ συγκλονισμό που ένοιωθαν οι Έλληνες απέναντι στο απρόβλεπτο της ζωής, το οποίο τους ενέπνεε την αίσθηση της τραγωδίας, αντιπρότειναν στην εποχή τους ως λύση το απέραντο έλεος του Θεού, ο οποίος σαρκώθηκε για να προσλάβει τη ζωή και να θεραπεύσει την ιστορία. 

Στον τομέα της παιδείας, οι Τρεις Ιεράρχες αναδεικνύονται πρωτοπόροι αφού, σε μια εποχή συγκρούσεων και ταραχών, είχαν το σθένος και την τόλμη να υποστηρίζουν και να επιμένουν ότι θα πρέπει να μορφώνονται όλοι, ανεξαρτήτως τάξεως και όχι μόνο οι ανώτερες τάξεις του λαού. Κατάφεραν, λόγω της προσωπικότητας τους, της μεγάλης ακαδημαϊκής μόρφωσης και της ευρύτητας του πνεύματός τους, να καθορίσουν την παιδεία της εποχής τους. Έτσι στα σχολεία διδάσκονταν και αρχαιοελληνικά κείμενα και συγγραφείς, όπως ο Όμηρος, οι αρχαίοι τραγικοί Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης, ιστορικοί και ρήτορες, ακόμα και μερικές κωμωδίες του Αριστοφάνη. Πολλοί ερευνητές συμφωνούν ότι τα κείμενα αυτά δεν θα σώζονταν, εάν οι Τρείς Ιεράρχες δεν τα ενέτασσαν στην εκπαίδευση. Και αν σήμερα θεωρούνται προστάτες της παιδείας και των γραμμάτων, είναι γιατί, όχι μόνο διέσωσαν τα αρχαία γράμματα σε μια εποχή φανατισμού και μισαλλοδοξίας, αλλά και γιατί η βαθιά τους πίστη τους επέτρεψε να είναι επιλεκτικοί, διακριτικοί, ανοικτοί και κριτικοί προς κάθε κατεύθυνση. 

Γνώριζαν δηλαδή, ότι η γνώση δεν αρκεί από μόνη της για να κατευθύνει τους νέους προς την οδό της αλήθειας. Επιθυμούσαν να διαμορφώσουν τους νέους με τρόπο ώστε να αναπτύξουν το δώρο της ελευθερίας που είχαν από τον Θεό δημιουργικά κι όχι φοβισμένα και καχύποπτα, γιατί μόνο έτσι θα μπορούσαν να αγαπήσουν πραγματικά τον Δημιουργό και το δημιούργημα Του, τον άνθρωπο. Ήθελαν τα παιδιά να είναι μέτοχοι της αγάπης του Θεού, που εκβάλει έξω κάθε φόβο, ώστε ο άνθρωπος να αισθάνεται την ανάγκη να διακονεί τον αδελφό του και όχι να τον υποτάσσει. Έτσι, οι Τρεις Ιεράρχες είδαν την παιδεία ως καλλιέργεια της ψυχής και κοινωνία με τον Θεό, ως διαμόρφωση καλών και ενάρετων χαρακτήρων και ομαλή ένταξη τους στην κοινωνία. Γιατί, όπως λέει αφοπλιστικά ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, «οι άνθρωποι πρέπει να ζουν ο ένας για τον άλλο και όλοι για όλους». 

Η κοινωνική ευαισθησία των Τριών Ιεραρχών είναι υποδειγματική και αξεπέραστη σε εύρος και δημιουργικότητα. Πρώτοι οι Τρεις Ιεράρχες τόνισαν ότι, παράλληλα με την ασκητική και ησυχαστική ζωή, θα έπρεπε να λειτουργεί και η διακονία προς τον συνάνθρωπο μας, δηλαδή η συμπαράσταση και η βοήθεια προς κάθε πάσχοντα, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος και θρησκείας. Είναι γνωστά τα οργανωμένα συσσίτια του Μεγάλου Βασιλείου, στα οποία προσέρχονταν και Εβραίοι και Αρειανοί, καθώς είναι γνωστή και η κριτική, που ασκούσε στους τοκογλύφους και όσους εκμεταλλεύονταν τους ανθρώπους στη δουλειά. Ο άγιος Γρηγόριος σημειώνει ότι κανένας δεν είναι εκ φύσεως δούλος, ανατρέποντας τη σχετική άποψη, τόσο του αρχαίου, όσο και του ιουδαϊκού κόσμου. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος με τη σειρά του παραχωρεί εκκλησία στους Γότθους, για να τελούν τη λατρεία στη δική τους βαρβαρική γλώσσα. Όλα αυτά δείχνουν αγίους, που εφάρμοζαν στην πράξη και στην κυριολεξία τις εντολές του Χριστού. Δεν ήσαν χριστιανοί κατ’ όνομα, αλλά κατ’ ουσίαν.

Η οικουμενικότητα των Τριών Ιεραρχών είναι υποδειγματική αφού συνδιαλέγονταν με όλα και με όλους, χωρίς να αποκλίνουν από την Αλήθεια του Τριαδικού Θεού. Η ζωή τους ήταν διαποτισμένη από μια οικουμενική αντίληψη, η οποία αποτυπώθηκε και στο απολυτίκιο τους, το οποίο λέει: «τους την οικουμένην ακτίσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας». Δηλαδοί, οι Τρεις Ιεράρχες είναι αυτοί, που έδωσαν φως σ’ ολόκληρη την οικουμένη, με τις ακτίνες των θείων δογμάτων. 

Η εποχή τους ήταν εποχή πολυπολιτισμικότητας, όπως θα λέγαμε σήμερα. Οι ίδιοι μαθήτευσαν σε εθνικούς και ιουδαίους δασκάλους και έτσι από νωρίς αντιλήφθηκαν ότι η Εκκλησία του Χριστού είναι οικουμενική και ότι ο αληθινός Θεός έπρεπε να γίνει κατανοητός σε όλον τον κόσμο, όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας, φύλου, χρώματος ή κοινωνικής θέσης. Το μήνυμα της Αναστάσεως, της νίκης κατά του θανάτου, έπρεπε να φτάσει σε κάθε γωνιά της γης. Η οικουμενικότητα των Τριών Ιεραρχών δεν έχει καμία σχέση με τη σημερινή παγκοσμιότητα, που ισοπεδώνει τα πάντα, γιατί εκείνη ήταν θεμελιωμένη στην ελευθερία και τον σεβασμό της διαφορετικότητας. Για τους Τρεις Ιεράρχες η οικουμενικότητα δεν ήταν σχήμα λόγου αλλά πράξη καινοδιαθηκική. Ο πλησίον είναι ο αδελφός μου, το άλλο μου μισό. Έτσι, μπορούμε χωρίς υπερβολή να πούμε ότι οι Τρεις Ιεράρχες είναι αυτοί, που ένωσαν την Ανατολή με τη Δύση και τον αρχαίο κόσμο με τον νέο κόσμο της χριστιανικής πίστης. 

Η σκέψη των Τριών Ιεραρχών αποτελεί σήμερα το κλειδί για την ελληνική παιδεία. Διότι προσφέρει το οικουμενικό μήνυμα της αγάπης και της συνδιαλλαγής, αλλά και προβάλλει τον άνθρωπο ως κέντρο της δημιουργίας, που έχει την ευθύνη της διαχειρίσεως του κτιστού κόσμου αλλά και τη δυνατότητα να συνομιλεί και να κοινωνεί με τον Θεό, ως πρόσωπο ανεπανάληπτο και μοναδικό.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ και στη τεράστια συμβολή του Μεγάλου Βασιλείου και του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στη θεία λατρεία, με τη διαμόρφωση του τυπικού της θείας Λειτουργίας, που είναι το κορυφαίο λατρευτικό γεγονός των χριστιανών, το οποίο κορυφώνεται με την τέλεση της θείας Ευχαριστίας. Η θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, που είναι προγενέστερη εκείνης του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, είναι μεγαλοπρεπής και μακροσκελής και τελείται δέκα φορές τον χρόνο. Ενώ η θεία Λειτουργία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου είναι στηριγμένη στην αποστολική θεία Λειτουργία, που αποδίδεται στον Ιάκωβο τον Αδελφόθεο, αλλά αποτελεί και μια συνοπτικότερη απόδοση της θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου». 

Έγινε το πρώτο βήμα για την αναστήλωση της ιστορικής Μονής του Αποστόλου Ανδρέα

Λευκωσία, του Αριστείδη Βικέτου

Μετά από πολύχρονες προσπάθειες έγινε σήμερα το πρώτο σημαντικό βήμα για την αναστήλωση της ιστορικής Μονής του Αποστόλου Ανδρέα στην κατεχόμενη Καρπασία με την υπογραφή πρωτοκόλλου συμφωνίας  μεταξύ της Εκκλησίας της Κύπρου και του UNDP  (Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών) . 

Το πρωτόκολλο υπέγραψαν ο χωρεπίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος και η υπεύθυνη του UNDP στην Λευκωσία Λουτζιάνα Τζενάρο. Παρόντες ήσαν ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος , ο επικεφαλής από ελληνοκυπριακής πλευράς στην μεικτή τεχνική επιτροπή για την πολιτιστική κληρονομιά και μέλη της διαχειριστικής επιτροπής της Μονής. 

Εντός της ημέρας το πρωτόκολλο θα υπογραφεί στα κατεχόμενα και με το ΕΦΚΑΦ ,το οποίο διαχειρίζεται  τις περιουσίες πoυ αvήκoυv σε τεμέvη, μoυσoυλμαvικά κoιμητήρια και μoυσoυλμαvικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. 

 Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος εξέφρασε συγκίνηση και ανέφερε ότι για πρώτη φορά επισκέφθηκε την Μονή σε ηλικία έξι χρονών.

Ο κ. Τάκης Χατζηδημητρίου χαρακτήρισε ιστορική την σημερινή μέρα για την σωτηρία της Μονής ως μνημείου και συμβόλου της ιστορίας και παράδοσης της Κύπρου.

Επίσης, είπε ότι η σημερινή μέρα συμβολίζει τη συνεργασία και τη συμπόρευση δυνάμεων, που θέλουν να εργαστούν για τη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ολόκληρη την Κύπρο. Η μικτή τεχνική επιτροπή αισθάνεται ότι δικαιώνεται ο ρόλος της, ανέφερε και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα υπάρχει συνέχεια και για άλλα έργα. 

Ο χωρεπίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος εξέφρασε ευχαριστία προς τον Θεό , που βοήθησε να υπογραφή η συμφωνία. 

Ελπίζουμε, είπε,  να δούμε το μοναστήρι μας αναστηλωμένο για να το επισκέπτονται οι χριστιανοί και όσοι άλλοι θέλουν. Μπορεί, τόνισε,  να υπάρξει συνεργασία μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων. 

Η αναστήλωση θα γίνει σε τρεις φάσεις. Η πρώτη , που το κόστος της υπολογίζεται στα 2,5 εκ. ευρώ , αφορά το αρχαίο παρεκκλήσιο και τον μεταγενέστερο ναό. Η δεύτερη φάση τον ιστορικό πυρήνα και η τρίτη τον περιβάλλοντα χώρο. Όλα τα έργα θα γίνουν με βάση την μελέτη, που έχει εκπονήσει το Πανεπιστήμιο Πατρών. 

Το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το UNDP,  τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Εκκλησία της Κύπρου και την τουρκοκυπριακή πλευρά. 

Το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα είναι κτισμένο στο ομώνυμο ακρωτήρι της Κύπρου που βρίσκεται στην κατεχόμενη  χερσόνησο της Καρπασίας στο ανατολικότερο σημείο της Κύπρου και σύμφωνα με την παράδοση εκεί αποβιβάστηκε ο Απόστολος Ανδρέας.

Μια πρώτη μαρτυρία έχουμε το 1103μ.Χ από τον Αγγλοσάξωνα προσκυνητή Seawolf, που το αποκαλεί «λιμανάκι του Αποστόλου Ανδρέα». Παλιοί χάρτες της Κύπρου αναφέρουν το ακρωτήρι με το όνομα Capo de Santo Andrea.

Από τα κτίσματα του πρώτου ναού δε διασώθηκαν καθόλου ίχνη. Στη θέση τους κτίστηκε όμως, το 15ο αιώνα, ναός με γοτθική επίδραση που βρίσκεται χαμηλά, δίπλα στο κύμα και διασώζεται ως τις μέρες μας.

Η νεότερη εκκλησία κτίστηκε το 19ο αιώνα και βρίσκεται πιο ψηλά, δυτικά της πρώτης. αρχαιότητας. Τα εγκαίνια του τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος στις 15 Αυγούστου του 1867 τα εγκαίνια του ναού, που από τότε καθιερώθηκε να γιορτάζει τη μέρα αυτή.

Στη μεγάλη αυλή του μοναστηριού βρίσκονται το Συνοδικό, το Οικονομείο, το μαγειρείο, το αρτοποιείο, οι τραπεζαρίες και οι ξενώνες που φιλοξενούσαν τους χιλιάδες προσκυνητές που έφταναν εκεί για να προσκυνήσουν τον Άγιο, πριν από την Τουρκική εισβολή, το 1974. Στη μέση της αυλής βρίσκεται η βρύση του μοναστηριού και η προτομή του κτήτορα, παπά Ιωάννου Οικονόμου.

Το άγιασμα του Αποστόλου Ανδρέα αναβλύζει μέχρι σήμερα από τη γη, δίπλα από το ερημωμένο μοναστήρι .

Η Εγκλείστρα και το Μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου

Η Εγκλείστρα και το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου βρίσκονται κοντά στο χωριό Τάλα, 10 περίπου χιλιόμετρα βóρεια της Νέα Πάφου. Η Εγκλείστρα αποτελούσε αρχικά μία μικρή φυσική σπηλιά στην ανατολική πλευρά ενός λόφου. Μπροστά στο λόφο υπάρχει μία βαθιά χαράδρα, στο βάθος της οποίας ρέει ένας χείμαρρος.

Η Εγκλείστρα και το Μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου

Στην Εγκλείστρα έζησε και ασκήτεψε ο Άγιος Νεόφυτος, μία από τις σημαντικότερες μορφές της Εκκλησίας της Κύπρου. Σύμφωνα με την «Τυπική Διαθήκη» που συνέταξε ο ίδιος το 1214, εγκαταστάθηκε στο μικρό λαξευτό εκκλησάκι το 1159. Κατά την τοπική παράδοση, ο Άγιος αρχικά είχε λαξεύσει άλλη εγκλείστρα ανατολικά της Πάφου, κοντά στο χωριό Σουσκιού. Το λαξευτό αυτό σπήλαιο είναι γνωστό ως «Παλαιά Εγκλείστρα» και οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται στο 15ο ή στις αρχές του 16ου αιώνα. Εκεί ενδέχεται να έζησε άλλος ασκητής.

Η Εγκλείστρα και το Μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου

Ο Άγιος Νεόφυτος μετέτρεψε τη φυσική σπηλιά σε ασκητήριο με δύο χώρους. Ο πρώτος χώρος περιελάμβανε μία μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό και ο δεύτερος το κελλί του Αγίου, μέσα στο οποίο λάξευσε και τον τάφο του. Το κελλί του επικοινωνούσε με το ιερό βήμα της εκκλησίας. Ο Άγιος απομονώθηκε στην Εγκλείστρα μέχρι το 1170, οπότε χειροτονήθηκε ιερέας από τον Επίσκοπο Πάφου Βασίλειο Κίνναμο και η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα στο νησί. Πολλοί μοναχοί συγκεντρώθηκαν γύρω του και σχημάτισαν μοναστική κοινότητα, για την οποία ο Άγιος Νεόφυτος συνέταξε την «Τυπική Διαθήκη», ένα είδος κανονισμών για την λειτουργία του μοναστηριού. Η επιθυμία του Αγίου για ησυχία και απομόνωση, τον προέτρεψε να λαξεύσει άλλη Εγκλείστρα, πιο ψηλά στο βράχο, πάνω από το παλαιό παρεκκλήσι. Δίπλα στο νέο του κελλί λάξευσε μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Από τα μοναστικά κτίσματα του πρώτου μοναστηριού σήμερα σώζονται η μικρή εκκλησία της Εγκλείστρας με το νάρθηκα και το σκευοφυλάκιο πάνω απ’ αυτήν, το κελλί του Αγίου με τον τάφο του και η τράπεζα. Πιο ψηλά στον λόφο, σώζεται το νεότερο κελλί του Αγίου και το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. 


Η Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου χωρίζεται στο άνω και το κάτω τμήμα. Το κατώτερο τμήμα παρουσιάζει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον λόγω του ότι είναι κατάγραφο. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο κελλί του Αγίου, ο ζωγραφικός διάκοσμος της Παλαιάς Εγκλείστρας και του Ιερού Βήματος του ναού του Τιμίου Σταυρού, συμπληρώθηκε από τον ζωγράφο Θεόδωρο Αψευδή το 1183. Ο Άγιος Νεόφυτος εμφανίζεται δύο φορές στις τοιχογραφίες. Κάπου στις αρχές του 13ου αιώνα οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού αντικαταστάθηκαν. Από τις τοιχογραφίες του Θεόδωρου Αψευδή ελάχιστα δείγματα έχουν διασωθεί. Η τεχνοτροπία του Αψευδή απαντάται την εποχή αυτή και σε άλλα μνημεία του Βαλκανικού χώρου και προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη. Αντιθέτως, οι τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, που αντικατέστησαν τις αρχικές του Θεόδωρου Αψευδή, παρουσιάζουν μία εντελώς διαφορετική τεχνοτροπία, που χαρακτηρίζεται από την σχεδόν υπερβολική σχηματική απόδοση των μορφών.

Η Μονή του Αγίου Νεοφύτου

Το καθολικό της Μονής του Αγίου Νεοφύτου κτίστηκε πιθανότατα στις αρχές του 16ου αιώνα και ανήκει στον τύπο της καμαροσκέπαστης τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Η αρχική εκκλησία ήταν κατάγραφη, μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών όμως καταστράφηκαν κατά την περίοδο 1585-1611. 

Επαρχία Πάφου
Τηλέφωνο	--
Ώρες λειτουργίας	9.00-16.00 (χειμ.ωρ.), 9.00-13.00 και 14.00-18.00 (θερ.ωρ.)
Τιμή εισιτηρίου	Δωρεάν

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΦΥΤΟΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ

Εξέχουσα θέση στη χορεία των αγίων της Εκκλησίας µας έχει ο αναχωρητής Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος. Μια μορφή που αγιάζει την Πάφο και τους προσκυνητές του ασκητηρίου του, που το επισκέπτονται από όλη την Κύπρο.

Ο Άγιος Νεόφυτος γεννήθηκε το 1134 στα Λεύκαρα. Σε ηλικία 18 ετών εγκατέλειψε τους γονείς του και το γάμο που του ετοίμαζαν και αναχώρησε για τη Μονή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στους  πρόποδες του Πενταδάκτυλου, µε σκοπό να γίνει μοναχός γιατί έβλεπε το μάταιο του κόσμου τούτου, όπως ο ίδιος αφηγείται.

Στη Μονή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, έμαθε τα πρώτα γράµµατα, γιατί όταν πήγε εκεί ήταν εντελώς αναλφάβητος, και αποστήθισε ολόκληρο το Ιερό Ψαλτήριο.

Στο Μοναστήρι του ανέθεσαν το διακόνηµα του εκκλησιάρχη και έτσι ερχόταν σε επαφή µε πολύ κόσμο, πράγμα που το δυσαρεστούσε. Έτσι μετά από επτά χρόνια παραμονής του εκεί, αποφάσισε να φύγει για πιο ήσυχο τόπο. Διάλεξε τους Αγίους Τόπους, τους οποίους και επισκέφθηκε, προσκύνησε τον Παν άγιο Τάφο και µη βρίσκοντας κατάλληλο τόπο για άσκηση, επέστρεψε στην Κύπρο, µε σκοπό να πάει στο όρος Λάτρους στη Μικρά Ασία.

Στο λιμάνι της Πάφου οι τότε κρατικοί υπάλληλοι τον ταλαιπώρησαν γι' αυτό και άλλαξε γνώμη και αποφάσισε να μείνει στην Κύπρο. Επισκέφθηκε τον Μελισσόβουνο που βρίσκεται βορειοδυτικά της πόλης της Πάφου, βρήκε ένα μικρό σπήλαιο και έμεινε εκεί τέσσερις μήνες, για να βεβαιωθεί ότι ο τόπος είναι ήσυχος. Αφού βεβαιώθηκε για το απόμερο του τόπου, εγκαταστάθηκε οριστικά στο σπήλαιο το οποίο ονόμασε Εγκλείστρα και το αφιέρωσε στον Τίμιο Σταυρό. Αργότερα μεγάλωσε την Εγκλείστρα και τη χώρισε σε Ναό, Τράπεζα και άλλα βοηθητικά μέρη και τα αγιογράφησε.

Η φήμη της αγιότητας του Νεοφύτου έφθασε σε όλα τα μέρη της Κύπρου και η Εγκλείστρα έγινε προσκύνημα για πολλούς πιστούς. Ο άγιος ποτέ δεν έφυγε από την Εγκλείστρα του, μάλιστα όταν οι επισκέπτες άρχισαν να πληθαίνουν, ανέβηκε πιο ψηλά σε άλλο σπήλαιο και συμβούλευε από εκεί. Παρά το γεγονός όμως ότι δεν έφυγε ποτέ από το ασκητήριό του, είχε πλήρη εικόνα των γεγονότων της εποχής του, τα οποία και κατέγραψε. Οι πληροφορίες του είναι και ακριβείς και σημαντικές για τα γεγονότα της εποχής εκείνης και τον καθιστούν ένα από τους σημαντικότερους ιστορικούς των χρόνων του. Ανάμεσα σ' άλλα µας πληροφορεί για την πτώση της Ιερουσαλήμµ από το στρατό του Σαλαδίνου το 1187, θρηνεί για την πτώση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, ζει και υποφέρει από τα δεινά που έπληξαν την Κύπρο µε τον αποστάτη τύραννο Ισαάκιο Κοµνηνό και την παράδοση της Κύπρου στο Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο, το 119-1, την πώληση της μετά από λίγο στους Ναίτες και τους Λουζινιανούς και την αρχή της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο.

Πραγματικός αναχωρητής και ασκητής, πρότυπο για όλους τους μοναχούς ο Άγιος Νεόφυτος έζησε για 60 ολόκληρα χρόνια στο ασκητήριό του, συνέγραψε πάρα πολλά έργα, ερμηνευτικά στην Αγία Γραφή, τυπικές διατάξεις για τη σωστή λειτουργία των Μονών, ιστορικά, λόγους για διάφορες µνήµες Αγίων στις οποίες διασώζει και βιογραφικά πολλών γνωστών και αγνώστων Αγίων της Κύπρου, ακολουθίες για µνήµες Αγίων και άλλα πολλά.

Ο Άγιος άφησε την πρόσκαιρη ζωή' και αναχώρησε για την αιωνιότητα σε μεγάλη ηλικία, στις 12 Απριλίου 1219. Πριν την κοίμηση του οργάνωσε την Εγκλείστρα και θεμελίωσε το Ναό που υπάρχει μέχρι σήμερα στη Μονή και είναι αφιερωμένος στην Κοίµηση της Παναγίας.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 1750 βρέθηκε ο τάφος του Αγίου που είχε ξεχασθεί µε την πάροδο του χρόνου και έγινε ανακομιδή των λειψάνων του. Αυτή τη µέρα, στις 28 Σεπτεμβρίου δηλαδή, γίνεται και μεγάλη πανήγυρις στη Μονή του που είναι σήμερα µια από τις τεσσερις Σταυροπηγιακές Μονές της Κύπρου. Μεγάλη συγκέντρωση προς τιμή του Αγίου Νεοφύτου γίνεται και στις 24 Ιανουαρίου κάθε χρόνο, σε ανάμνηση της θαυμαστής διάσωσής του το 1198, όταν έπεσε από τον κρημνό ενώ λάξευε την «Ανωτέραν Εγκλείστραν». Μάλιστα την ημέρα αυτή τη γιόρταζε ο ίδιος ο Άγιος που έγραψε και σχετική ακολουθία προς τούτο.

Η Μονή του Αγίου Νεοφύτου πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον Κυπριακό Ελληνισμό. Στα δύσκολα χρόνια της ξένης κατοχής στήριξε και εμψύχωσε τον Παφιακό λαό. Μεγάλη ήταν και η συνεισφορά της στον απελευθερωτικό µας αγώνα. Πέρα από την ενεργό συµµετοχή των πατέρων στον αγώνα, η Μονή φιλοξένησε και προστάτεψε πολλούς αγωνιστές και τροφοδοτούσε µε τα απαραίτητα τις ομάδες των αγωνιστών που δρούσαν στη γύρω περιοχή.

Από τη Μονή του Αγίου Νεοφύτου προέρχεται και ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστοµος ο Β', που υπηρέτησε εκεί ως δόκιμος (1953 - 63), ως διάκονος (1963 - 72) και ως ηγούμενος (1972 - 78).

Για την Κύπρο ο Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της Ελληνικής και χριστιανικής ταυτότητάς της. Είναι ένας κρίκος που συνδέει τους μεταγενέστερους µε την ένδοξη Ελληνική Βυζαντινή αυτοκρατορία µας και διαλαλεί πως η δική µας παρουσία στα αγιασμένα χώματα της Κύπρου είναι µια αδιάκοπη συνέχεια των Ελλήνων και Ορθόδοξων προγόνων µας.

 

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ 

Ήχος α΄.Της ερήµου πολίτης.

Των Λευκάρων το κλέος και Κυπρίων το καύχηµα, µονής Εγκλείστρας πολιούχε, θεοφόρε πατήρ ηµών Νεόφυτε. Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, και έγκλειστος εν άντρω καρτερών, θείαν χάριν εκοµίσω, ην πιστοίς, νυν παρέχει θήκη λειψάνων σου. Δόξα τω ταύτην βραβεύσαντι ηµίν, δόξα τω σε δοξάσαντι, δόξα τω χορηγούντι διά σου πάσιν ιάµατα.

 

The Orthodox Church of Cyprus

The church of Cyprus traces its origins back to apostolic times, the island having been evangelized by Sts. Paul and Barnabas according to the Book of Acts (13:4-13). Because the island was administered as part of the civil province of the East, whose capital was Antioch, the Patriarchs of Antioch for a time claimed jurisdiction over the Cypriot church and the right to appoint its Archbishop. But the Council of Ephesus in 431 recognized the church’s independence and directed that the Archbishops of Cyprus should be elected by the synod of Cypriot bishops.

From the mid-7th century to the mid-10th century, there were frequent Arab attacks against Cyprus that often wrought widespread devastation. Because of this Arab threat, Byzantine Emperor Justinian II evacuated the Christian population of the island from 688 to 695 and settled many of them in a new city on the Dardanelles called Nea Justiniana. The Archbishop of Cyprus took up residence there and was given the additional title of Archbishop of Nea Justiniana, an honor that he retains to this day. The decisive victory of Byzantine Emperor Nicephorus II Phocas (963-969) over the Arabs inaugurated a period of peace during which churches and monasteries were rebuilt and the church flourished. In the 11th and 12th centuries, however, there was growing resentment against the oppressive rule of successive Byzantine governors who often used Cyprus as a basis for rebellion against the Emperors in Constantinople.

In 1191 the island was conquered by King Richard the Lionhearted of England, who had come to the area on a crusade. A few months later, Richard sold the island to the Knights Templar, who then sold it in 1192 to the Frenchman Guy de Lusignan, the exiled King of the Crusader state of Jerusalem. He established a western feudal society in Cyprus and a dynasty that would last nearly 300 years. A Latin hierarchy was soon erected, to the detriment of the Orthodox. By 1260 the Orthodox monasteries had been made subject to the Latin bishops, the number of Orthodox bishops on the island had been reduced from 15 to four, and all of them had been placed under the authority of the new Latin Archbishop of Cyprus. Several western monastic orders founded houses on the island, often benefiting from the confiscation of Orthodox ecclesiastical property. This situation changed little with the conquest of Cyprus by Venice in 1489.

In 1571 the island fell to the Ottoman Turks. The Turks ended the feudal social system, banished the Latin hierarchy, and recognized the Orthodox. Although the Orthodox were allowed to resume electing their own Archbishop, they retained only the four dioceses the Latins had allowed them. As was true elsewhere in the Ottoman Empire, the Orthodox bishops became civil as well as spiritual leaders of their own Greek people. Thus when the Greek revolution broke out in 1821, the bishops were considered sympathetic to the Greek cause. In the same year, all the bishops and many other prominent churchmen were summoned to the governor’s palace and murdered by the guards. Later a new hierarchy was sent to the island by the Patriarchate of Antioch. These bishops were able to improve the situation of the Greek community somewhat, but it still suffered under very heavy taxation.

Church of Saint Lazarus, Larnaca, Cyprus.

The Church of Saint Lazarus is named for New Testament figure Lazarus of Bethany, the subject of a miracle recounted in the Gospel of John,in which Jesus raises him from the dead. According to Orthodox tradition, sometime after the Resurrection of Christ, Lazarus was forced to flee Judea because of rumoured plots on his life and came to Cyprus. There he was appointed by Paul and Barnabas as the first Bishop of Kittim (present-day Larnaca). He is said to have lived for thirty more years and on his death was buried there for the second and last time. The Church of Ayios Lazaros was built over the reputed (second) tomb of Lazarus. Tradition says that the place of Lazarus' tomb was lost during the period of Arab rule beginning in 649. In 890, a tomb was found in Larnaca bearing the inscription "Lazarus the friend of Christ". Emperor Leo VI of Byzantium had Lazarus' remains transferred to Constantinople in 898. The transfer was apostrophized by Arethas, Bishop of Caesarea, and is commemorated by the Orthodox Church each year on October 17. In recompense to Larnaca, Emperor Leo had the Church of St. Lazarus erected over Lazarus' tomb in the late 9th to early 10th centuries. It is one of three Byzantine churches, which have survived in Cyprus; the other two are the Church of the Apostle Barnabas near Salamis, and the church that was built in the walkway leading from the Epiphanios to the font. The relics were later stolen from Constantinople during the Fourth Crusade in 1204 and transferred to France as part of the spoils of war.

Ο Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης Λευκωσίας στη Νεότερη Ιστορία της Κύπρου

Πρόσκληση - Πρόγραμμα Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κύπρου και η Εκκλησιαστική Επιτροπή Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης Λευκωσίας διοργανώνουν το Σάββατο, 1 Δεκεμβρίου 2012 συνέδριο με θέμα «Ο Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης στη νεότερη ιστορία της Κύπρου». Το συνέδριο θα λάβει χώρα στο κτήριο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου στη Φανερωμένη, στην παλιά πόλη της Λευκωσίας. Οι δώδεκα εισηγητές θα παρουσιάσουν πρωτότυπα θέματα, τα οποία καλύπτουν τη νεότερη ιστορία, την τέχνη και την προσφορά του Ιερού Ναού Παναγίας Φανερωμένης, όχι μόνο στην πόλη της Λευκωσίας, αλλά και στην Κύπρο γενικότερα. Οι Σύνεδροι θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν και την έκθεση «Η Κυρά της Λευκωσίας. Η Φανερωμένη και τα κειμήλιά της», η οποία κλείνει τις πύλες της στις 31 Δεκεμβρίου 2012. Η έκθεση τεκμηριώνεται με ομότιτλο επιστημονικό κατάλογο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 7 Νοεμβρίου 2012. CONFERENCE ENTITLED “THE CHURCH OF OUR LADY PHANEROMENI, NICOSIA, IN THE RECENT HISTORY OF CYPRUS” The Bank of Cyprus Cultural Foundation, the Department of History and Archaeology of the University of Cyprus and the Ecclesiastical Board of Panagia Phaneromeni Church, Nicosia, co-organize on Saturday 1 December 2012 a conference entitled “The Church of Our Lady Phaneromeni in the recent history of Cyprus”. The conference will take place in the premises of the Bank of Cyprus Cultural Foundation, in Phaneromeni, the old city of Nicosia. The twelve speakers will present original topics which span the history, art and contribution of the Church of Our Lady Phaneromeni in modern years, not just to the city of Nicosia but to the whole of Cyprus. Attendees at the conference will also have the opportunity to visit the exhibition “Our Lady of Lefkosia. The Church of Phaneromeni and its relics” which will close its gates on 31 December 2012. The exhibition is documented by means of a homonymous scientific catalogue in Greek and English. Nicosia, 7 November 2012

Για μιά καλύτερη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

Συνήθειες και μέθοδοι στην αρχαιολογία έχουν αλλάξει σημαντικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, σαν επακόλουθο των μεγάλων αλλαγών στις κοινωνικές και πολιτικές μας πεποιθήσεις καθώς και στο σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι νέες τεχνολογίες στην επιστήμη και την έρευνα. Η αρχαιολογία δεν είναι πια η ευχάριστη ενασχόληση των ρομαντικών και των ιστορικών της τέχνης. Με τη βοήθεια άλλων κλάδων της επιστήμης μπορούμε σήμερα να κάνουμε σημαντικές προόδους για την προώθηση της γνώσης για όλες τις φάσεις της ζωής του παρελθόντος, ακόμα και του πιο μακρυνού, και να ανακαλύψουμε τεκμήρια αυτού του παρελθόντος, κινητά και σταθερά, που είμαστε σε θέση να συντηρήσουμε ή να αναπλάσουμε μερικώς, τόσο χάριν της μελέτης των ειδικών επιστημόνων αλλά και για το ευρύ κοινό. Η αρχαιολογία έχει κερδίσει σημαντικό σεβασμό σαν ένας κλάδος έρευνας (μερικοί θάλεγαν και επιστήμης), κι’ αυτό δημιουργεί ευθύνες για μας τους αρχαιολόγους που εργαζόμαστε στις ανασκαφές για να παράξουμε τροφή γι΄αυτούς που εργάζονται στις βιβλιοθήκες.

Ακριβώς πριν δεκατρία χρόνια, το Νοέμβριο του 1999, το ΄Ιδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων οργάνωσαν ένα διεθνές συμπόσιο για «Το πρόβλημα των αδημοσίευτων ανασκαφών». Τα Πρακτικά του συμποσίου δημοσιεύθηκαν το 2000. Σκοπός του συμποσίου ήτο να προβληματίσει τους αρχαιολόγους για τη σημασία και την αναγκαιότητα της έγκαιρης δημοσίευσης των ανασκαφών τους, υπογραμμίζοντας το αξίωμα ότι μια αδημοσίευτη ανασκαφή αποτελεί μια αρνητική συμβολή στην επιστήμη. Ελπίζω οι παραινέσεις εκείνου του

______________
*Προσφώνηση από τον Βάσο Καραγιώργη στο Διεθνές Συμπόσιο που οργανώθηκε από το ΄Ιδρυμα «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» στο οίκημά του στη Λευκωσία στις 3 Νοεμβρίου 2012.                                                                  

συμποσίου να ενθάρρυναν μερικούς διοικητικούς λειτουργούς να πάρουν μέτρα και να ψηφίσουν σχετική νομοθεσία, και τους αρχαιολόγους να αναλογιστούν ξανά τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους συναδέλφους τους και στο ευρύ κοινό. Ας μου επιτραπεί να αναφέρω την ηθική συμπαράσταση του διαπρεπούς συναδέλφου καθηγητή Amihai Mazar, που έγραψε το 1996: “Πρέπει να ψηφισθεί ένας αυστηρός νόμος που να εμποδίζει τους αρχαιολόγους να ανασκάπτουν συνεχώς, χωρίς να έχουν επιδείξει καμμιά πρόοδο στη δημοσίευση παλαιότερων ανασκαφών τους. Η ισχύς του νόμου πρέπει να είναι καθολική, χωρίς να γίνεται οποιαδήποτε διάκριση ανάμεσα σε νέους και παλαιούς αρχαιολόγους. Ο νόμος αυτός πρέπει να προνοεί την κατάσχεση αδημοσίευτου υλικού και την παράδοσή του σε άλλους αρχαιολόγους μετά την πάροδο ορισμένου χρόνου».

Το πρόβλημα των αδημοσίευτων  ανασκαφών είναι ένα από τα πολλά προβλήματα που σχετίζονται με την αρχαιολογία. Παρ΄όλον ότι υπάρχει νομοθεσία σ΄όλες τις Μεσογειακές χώρες που διέπει την πολιτιστική κληρονομιά, η νομοθεσία αυτή είναι συχνά  φορές αναχρονιστική και πολλές φορές ανάγεται σε αποικιοκρατικές περιόδους .΄Οπως τονίσαμε στην αρχή της ομιλίας μας οι τάσεις έχουν τώρα αλλάξει  και επιβάλλεται επιτακτικά η ψήφιση νέων νόμων προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην οποίαν έχει τώρα προστεθεί και μια άλλη διάσταση, η φυσική κληρονομιά. Και οι δυό έχουν τη δική τους σημασία και πολλές φορές σε συνειρμό η μιά με την άλλη. Είναι απαράδεκτο, για παράδειγμα, να ψηφίζουμε νομοθεσία για την προστασία των ανασκαφέντων αρχιτεκτονικών ερειπίων της Αμαθούντας στην Κύπρο, αν δεν πάρουμε ταυτόχρονα νομικά μέτρα για να φροντίσουμε τον περιβάλλοντα χώρο γύρω από τα αρχαιολογικά κατάλοιπα. Η Κύπρος έχει μια σχετικά καλή νομοθεσία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, ειδικά ύστερα από τις αλλαγές των διατάξεων του βασικού «Περί Αρχαιοτήτων Νόμου» που ψηφίστηκαν λίγα χρόνια μετά την Ανεξαρτησία του νησιού. Στο μεταξύ όμως η Κύπρος έχει γίνει μέλος της Ουνέσκο και άλλων συναφών διεθνών αργανισμών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν ο παρών Περί Αρχαιοτήτων Νόμος συνάδει αρμονικά με τις σχετικές νομοθεσίες των πιο πάνω οργανισμών.

Είναι αλήθεια, για παράδειγμα, πως μια νομοθεσία για την Ιταλία μπορεί να μην αναταποκρίνεται απόλυτα με τις ανάγκες της Κύπρου και τανάπαλιν. Κάθε μια χώρα έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και ιδιοσυγκρασίες, αλλά μπορούμε να μαθαίνουμε από τις εμπειρίες των άλλων και αναμένουμε να ακούσουμε για τις εμπειρίες άλλων χωρών αναφορικά με τη νομοθεσία, ιδιαίτερα χωρών της Μεσογείου. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα: στην Κύπρο έχουμε πολλές εκκλησίες και μερικά τεμένη που είναι κηρυγμένα «Αρχαία Μνημεία Β’ Πίνακα» από τον Νόμο Περί Αρχαιοτήτων. Αυτό σημαίνει πως τα μνημεία αυτά δεν είναι περιουσία του κράτους, όπως είναι οι αρχαιολογικοί χώροι της Παλαιπάφου και της Αμαθούντας, αλλά ανήκουν σε θρησκευτικούς  οργανισμούς. Η Εκκλησία της Κύπρου είναι ο ιδιοκτήτης όλων των χριστιανικών ναών που είναι κηρυγμένοι Αρχαία Μνημεία αλλά ταυτόχρονα οι εκκλησιαστικές αρχές οφείλουν να δέχονται όλους του κανονισμούς που επιβάλλονται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων του κράτους αναφορικά με τη συντήρησή τους. Οι περισσότεροι απ΄αυτούς τους ναούς αποτελούν τόπους λατρείας και η λειτουργία τους (ωράρια κλπ) ανήκουν στη δικαιοδοσία των εκκλησιαστικών αρχών. Σε πολλές περιπτώσεις εικόνες και εκκλησιαστικά σκεύη που ανήκουν στις εκκλησίες είναι αρχαιότητες βάσει του Νόμου και χρησιμοποιούνται ως είδη λατρείας . Πρόσφατα μερικές πολύτιμες εικόνες και σκεύη κλάπησαν από μεμονωμένα ξωκκλήσια που δεν φυλάσσονται ικονοποιητικά και που είναι ανοικτά και προσιτά στους προσκυνητές. Το πρόβλημα δεν έχει εύκολη λύση αλλά θα θέλαμε να ακούσουμε τις εμπειρίες άλλων χωρών που έχουν να αντιμετωπίσουν παρόμοιες καταστάσεις.

Μέχρι ποιού σημείου μπορούμε να ανεχθούμε ένα αρχαίο μνημείο, για παράδειγμα ένα Κάστρο, να χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις ή για ακόμη πιο πεζές χρήσεις, σαν εστιατόριο; Ποιά είναι τα κριτήρια που θα καθοδηγούν αυτούς που θα πάρουν τις αποφάσεις;

Υπάρχει βασική νομοθεσία όσον αφορά το ποιός έχει το δικαίωμα να ιδρύει Μουσεία, με περιεχόμενο αντικείμενα που είναι αρχαιότητες σύμφωνα με το Νόμο; Τέτοια αντικείμενα μπορεί να είναι είδη λαϊκής τέχνης, όπως για παράδειγμα ξυλόγλυπτα, φολκλορική αγγειοπλαστική κ.λ.π., που βλέπει κανείς στα εθνογραφικά μουσεία. Στην Κύπρο μερικά τέτοια μουσεία έχουν ιδρυθεί από πνευματικά ιδρύματα, δημαρχεία, αρχές κοινοτήτων και ιδιώτες. Αυτό βέβαια δημουργεί προβλήματα λειτουργίας και αποτελεσματικού ελέγχου τέτοιων μουσείων.

Υπάρχει μια σειρά προβλημάτων που σχετίζονται με αρχαιολογικές ανασκαφές: σε ποιόν πρέπει να εκδίδεται η άδεια ανασκαφής, σε άτομο που είναι μέλος ενός επιστημονικού οργανισμού κατά τη διάρκεια της ανασκαφής; Σε τέτοια περίπτωση ποιός έχει κατόπιν την ευθύνη της δημοσίευσης, το άτομο που εν τω μεταξύ έχει αφυπηρετήσει ή αποθάνει ή ο οργανισμός στον οποίον ανήκε; Θα πρέπει οι ξένες αρχαιολογικές αποστολές που ανασκάπτουν στις διάφορες χώρες της Μεσογείου να έχουν την οικονομική ευθύνη της συντήρησης και προβολής των αρχιτεκτονικών καταλοίπων που φέρουν στο φώς ή αυτό αποτελεί ευθύνη της ίδιας της φιλοξενούσας χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της δαπάνης για την απαλλοτρίωση της γής στην οποία διεξάγονται οι ανασκαφές;

Η παράνομη εξαγωγή αρχαιοτήτων και η απαίτηση διαφόρων χωρών για επαναπατρισμό αντικειμένων-έργων τέχνης που ανήκουν στη δική τους πολιτιστική κληρονομιά συζητείται από χρόνια τώρα στην Ουνέσκο και άλλους διεθνείς οργανισμούς. Αυτά είναι προβλήματα που έχουν δημιουργήσει πικρίες ανάμεσα σε διάφορες χώρες και αντιπαλότητες που δεν έχουν ακόμη κατευνασθεί. Υπάρχει μια κοινή συνισταμένη ως προς το πως θα λυθούν αυτά τα προβλήματα ή πως τουλάχιστο θα μπορούσαν να κατευνασθούν τα πνεύματα;

Ο συνάδελφος μου δρ. Χαράλαμπος Μπακιρτζής και εγώ γνωρίζουμε πολύ καλά πως το συμπόσιό μας δεν θα μπορέσει να εξετάσει πλήρως ή να έχει σαφή γνώμη για όλα τα προβλήματα που ανάφερα πιο πάνω και για πολλά άλλα προβλήματα που θα αναφέρουν οι σύνεδροι κατά τη διάρκεια των εργασιών του συμποσίου ή σε ιδιωτικές συζητήσεις. Είναι όμως πάντα χρήσιμο να συζητούνται τέτοια προβλήματα με συναδέλφους από άλλες Μεσογειακές χώρες με πείρα στις ανασκαφές αλλά και στη διοίκηση. Κατά τη διάρκεια της εξηντάχρονης εμπλοκής μου, άμεσης ή έμμεσης, με τη νομοθεσία για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου, μπορώ να σας πω με βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει θαυματουργός νομοθεσία, παρ΄όλον ότι είναι καθήκον μας να φροντίζουμε να υπάρχει μια σύγχρονη νομοθεσία. Η μοναδική συνταγή που θεωρώ ως πιο αποτελεσματική είναι μια που δεν χρειάζεται νομική πείρα: μορφώστε τον κόσμο για να φροντίζει για την πολιτιστική κληρονομιά. Αρχίστε να διδάσκετε τους νεαρούς μαθητές του σχολείου, τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο, να αγαπούν την πολιτιστική κληρονομιά, πάρτε τους να επισκεφθούν αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, κάνετε το μάθημα της ιστορίας ευχάριστο και ενδιαφέρον, δώστε εσείς πρώτοι το καλό παράδειγμα, συνεχίστε να μορφώνετε το κοινό μέσω των μέσων μαζικής επικοινωνίας και τότε θα έχετε διανύσει σημαντικό δρόμο στην επίτευξη αυτού που προσπαθείτε να πετύχετε με νομοθεσίες, εθνικές ή διεθνείς. ΄Ενα κατάλληλα διαμορφωμένο κοινό θα εξασκήσει πιέσεις σε κυβερνήσεις ακόμη και θα πείσει κυβερνήσεις ότι «υπάρχει μέλλον στο παρελθόν» και ότι η συντήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μπορεί συχνά να βοηθήσει στην οικονομική ανάπτυξη, που αποτελεί κατά κανόνα το μόνο επιχείρημα που λαμβάνουν σοβαρά υπ΄όψη οι διάφορες κυβερνήσεις.

Βάσος Καραγιώργης